Simetrik ve asimetrik şifreleme algoritmaları, veri güvenliğini sağlamak için kullanılan iki temel kriptografi yöntemidir. Aralarındaki fark, anahtar yönetimi ve kullanım şeklidir.
🔐 Simetrik Şifreleme
-
Tanım: Aynı anahtar hem şifreleme hem de şifre çözme işlemi için kullanılır.
-
Avantaj: Hızlı ve kaynak tüketimi düşüktür.
-
Dezavantaj: Anahtar paylaşımı güvenlik riski oluşturur.
🔓 Asimetrik Şifreleme
-
Tanım: İki farklı anahtar (genellikle bir açık ve bir gizli anahtar) kullanılır. Açık anahtarla şifrelenen veri, sadece özel anahtarla çözülebilir (veya tersi).
-
Avantaj: Güvenli anahtar paylaşımı sağlar.
-
Dezavantaj: Yavaştır, işlem gücü daha çok gerektirir.
🔐 Simetrik Şifreleme
📜 Tarihsel Gelişimi ve İlginç Bilgiler
| Dönem | Gelişme | Detaylar |
|---|---|---|
| Antik Çağ | Sezar Şifrelemesi (M.Ö. 50) | Julius Caesar mesajlarını 3 harf kaydırarak şifrelerdi. Basit ama tarihteki ilk örneklerden. |
| 1970'ler | DES (Data Encryption Standard) | IBM tarafından geliştirildi. 1977’de ABD hükümeti tarafından resmi şifreleme standardı olarak kabul edildi. 56-bit anahtarı vardı. Günümüzde zayıf kabul ediliyor. |
| 1990'lar | AES Yarışması Başladı (1997) | DES’in kırılabilir hale gelmesiyle NIST yeni bir algoritma arayışına girdi. |
| 2001 | AES (Advanced Encryption Standard) | Rijndael algoritması kazandı. 128, 192, 256-bit anahtar uzunluklarına sahip. Hem hızlı hem de güçlü. Günümüzde en yaygın kullanılan simetrik algoritmadır. |
⚙️ Kullanım Alanları
-
VPN tünelleme (IPSec)
-
Disk şifreleme (BitLocker, FileVault)
-
Veritabanı şifreleme (Oracle TDE, SQL Server)
-
Dosya şifreleme (7-Zip, VeraCrypt)
💡 İlginç Not
1998'de bir grup hacker, DES şifreli bir mesajı 56 saatte kırdı. Bu olay, DES'in pratikte kırılabileceğini göstererek AES'in doğmasına önayak oldu.
🔓 Asimetrik Şifreleme
📜 Tarihsel Gelişimi ve İlginç Bilgiler
| Dönem | Gelişme | Detaylar |
|---|---|---|
| 1976 | Diffie-Hellman Anahtar Değişimi | İlk asimetrik sistemdir. Güvenli anahtar değişimini sağlar ama doğrudan şifreleme yapmaz. |
| 1977 | RSA Algoritması | Rivest, Shamir ve Adleman tarafından geliştirildi. Büyük asal sayılarla çalışır. Yaygın olarak kullanılır. |
| 1985 | ElGamal Algoritması | Diffie-Hellman’ın üzerine kuruludur. Asimetrik şifreleme sağlar. |
| 1985 | Elliptic Curve Cryptography (ECC) | Daha küçük anahtarlarla aynı güvenliği sağlar. Mobil cihazlar için idealdir. |
| 1990'lar ve sonrası | PGP (Pretty Good Privacy) | E-posta şifrelemede devrim yaptı. Phil Zimmermann tarafından geliştirildi. ABD hükümeti tarafından casuslukla suçlandı çünkü ihracı yasaktı. |
⚙️ Kullanım Alanları
-
SSL/TLS (internet güvenliği)
-
Dijital imzalar
-
E-posta şifreleme (PGP, GPG)
-
Kripto paralar (Bitcoin, Ethereum: ECC kullanır)
-
Anahtar dağıtımı (örneğin: AES anahtarının RSA ile şifrelenip gönderilmesi)
💡 İlginç Notlar
-
RSA’nın güvenliği, 2048-bitlik anahtarların kırılmasının bugünkü süper bilgisayarlarla bile yıllar süreceği tahminine dayanır.
-
ECC’nin 256-bit’lik anahtarı, RSA’nın 3072-bit’lik anahtarı kadar güçlüdür.