vss - volume shadow copy service

 Volume Shadow Copy Service (VSS), Microsoft Windows işletim sistemlerinde yerleşik bir özelliktir ve sistemdeki dosya ve veritabanlarının güvenli ve kesintisiz yedeklenmesini sağlar. VSS, özellikle canlı verilerin yedeklenmesi sırasında önemli bir rol oynar. Bu özellik, çalışan uygulamalara, açık dosyalara veya sistem hizmetlerine müdahale etmeden, verilerin anlık bir görüntüsünü (shadow copy) almayı mümkün kılar. VSS, yedekleme işlemlerinin kesintisiz ve güvenli olmasını sağlayarak, sistemin kullanılabilirliğini korur.

VSS’nin Temel Özellikleri ve İşlevleri

  1. Canlı Verilerin Yedeklenmesi:

    • VSS, yedekleme sırasında canlı (aktif) verilerin de korunmasını sağlar. Örneğin, bir veritabanı ya da uygulama çalışırken, o uygulamanın dosyaları hala aktifken bile VSS sayesinde bu dosyaların bir kopyası alınabilir. Bu, sistemin kesintiye uğramadan düzenli olarak yedeklenmesini sağlar.

  2. Anlık Görüntü (Snapshot) Almak:

    • VSS, anlık görüntüler (shadow copies) oluşturur. Bu, bir diskin veya bölümlerin tam bir kopyasını (snapshot) alarak, yedekleme için bir "anlık durum" oluşturur. Bu anlık görüntüler, verilerin anlık durumunu gösterir, böylece veriler yedekleme işlemi sırasında değişmiş olsa bile o anki durum korunur.

  3. Kesintisiz Yedekleme ve Geri Yükleme:

    • VSS, sistemin çalışma sırasında veri kaybı olmadan yedekleme yapılmasına olanak tanır. Aynı şekilde, gerektiğinde geri yükleme işlemleri de bu anlık görüntüler üzerinden yapılabilir.

  4. Ağ Tabanlı Yedeklemeler:

    • VSS, ağ üzerinde çalışan yedekleme yazılımlarıyla entegre çalışabilir. Bu sayede, uzak sunuculardaki veriler de güvenli bir şekilde yedeklenebilir. Yedekleme uygulamaları, sistemdeki aktif verilerle etkileşimde bulunmak zorunda kalmadan güvenli bir yedekleme alabilir.

VSS’in Çalışma Prensibi

VSS, birkaç ana bileşenle çalışır:

  1. VSS Writers (Yazıcılar):

    • VSS Writers, yedekleme işlemi sırasında verilerin güvenli bir şekilde alınmasını sağlayan uygulama bileşenleridir. Bu bileşenler, yedekleme işlemi sırasında veritabanları, dosya sistemleri veya diğer uygulama verileriyle uyum içinde çalışır. Örneğin, Microsoft SQL Server, Exchange Server veya belirli uygulamalar VSS Writer kullanarak verilerinin güvenli bir şekilde yedeklenmesini sağlar.

  2. VSS Requestors (İstekçiler):

    • VSS Requestors, yedekleme işlemini başlatan bileşenlerdir. Yedekleme yazılımları genellikle VSS Requestor olarak çalışır ve VSS'nin anlık görüntü almasını talep eder. Bu yazılımlar, VSS'nin anlık görüntüsünü alması için gerekli komutları gönderir ve işlem sonucunda yedeklenen verileri alır.

  3. VSS Providers (Sağlayıcılar):

    • VSS Providers, anlık görüntülerin oluşturulmasında sorumlu olan bileşenlerdir. Bu sağlayıcılar, sistemdeki depolama alanı üzerinde anlık görüntülerin fiziksel olarak alınmasını yönetir. Microsoft, bir yazılımsal sağlayıcı (Software Provider) sunarken, donanım sağlayıcıları (Hardware Providers) ise fiziksel depolama cihazlarıyla entegre çalışarak donanım tabanlı anlık görüntüler alabilir.

  4. VSS Snapshots (Anlık Görüntüler):

    • Anlık görüntüler, verilerin tam bir kopyasını temsil eder. Bu görüntüler, veriler üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan önce alınır. Yedekleme işlemi sırasında, verilerdeki değişiklikler kaydedilmez, yalnızca verilerin başlangıç durumu anlık görüntü olarak tutulur.

VSS’in Kullanım Alanları

  1. Veri Yedekleme ve Kurtarma:

    • VSS, özellikle kritik verilerin güncel yedeklerini almak için kullanılır. Veritabanları, dosya sistemleri ve diğer uygulamalara ait veriler, herhangi bir kesinti olmadan düzenli olarak yedeklenebilir.

  2. Geri Yükleme:

    • Anlık görüntüler sayesinde, bir sistemdeki veriler, sistem çökmeleri veya veri kaybı durumunda belirli bir zamandaki duruma geri yüklenebilir.

  3. Veritabanı Yedekleme:

    • SQL Server, Exchange Server, Oracle gibi büyük veritabanı sistemleri, VSS kullanarak kesintisiz veri yedeklemeleri alabilir. Bu veritabanlarının aktif olduğu sırada bile yedekleme yapılabilir, çünkü VSS anlık görüntüler alır ve bu görüntüler üzerinden veri korunur.

  4. Uygulama Yedeklemeleri:

    • Bazı uygulamalar, VSS Writer kullanarak verilerini güvenli bir şekilde yedekleme işlemi başlatır. Bu sayede, uygulamanın aktif olduğu zamanlarda bile veri kaybı olmadan yedekleme yapılabilir.

VSS’in Avantajları

  1. Kesintisiz Yedekleme: VSS, çalışan sistemlerde bile kesintisiz ve canlı verilerin yedeklenmesini mümkün kılar.

  2. Düşük Performans Etkisi: VSS'nin çalışması sırasında, yedekleme işlemleri sistemin performansını minimum seviyeye indirir.

  3. Hızlı Geri Yükleme: Yedeklenen anlık görüntüler üzerinden hızlı bir geri yükleme işlemi yapılabilir.

  4. Veri Koruma: VSS, yedekleme sırasında verinin tam bir kopyasını alır, böylece verilerin bütünlüğü korunur.

VSS’in Dezavantajları

  1. Depolama Alanı İhtiyacı: VSS anlık görüntüleri, sistemde daha fazla depolama alanı gerektirir. Eğer diskinizde yeterli alan yoksa, anlık görüntüler alınamaz.

  2. Donanım Bağımlılığı: VSS, bazı sistemlerde donanım tabanlı sağlayıcılar kullanır. Bu da, uyumsuzluk veya donanım hatalarına yol açabilir.

Labels: |