OSI Modeli (Open Systems Interconnection Model), ağlarda farklı cihazların nasıl veri gönderip aldığını ve verileri nasıl yorumladığını anlamak için kullanılan önemli bir kavramsal çerçevedir. OSI modelinin başlıca faydalarından biri, farklı işlevlere sahip cihazların birbirleriyle sorunsuz bir şekilde iletişim kurabilmesini sağlamasıdır. OSI modeline uygun bir şekilde veriler ağ üzerinde iletildiğinde, bu veriler diğer cihazlar tarafından anlaşılabilir.
OSI modeli, yedi katmandan oluşur ve her bir katman ağ iletişimi için belirli bir sorumluluğa sahiptir. Katmanlar, en üst katman olan Katman 7'den en alt katman olan Katman 1'e doğru sıralanır. İşte OSI modelindeki her katmanın detaylı açıklaması:
1. Uygulama Katmanı (Katman 7)
-
Sorumluluk: Bu, OSI modelinin en üst katmanıdır ve son kullanıcıya en yakın olan katmandır. Ağ hizmetlerini uygulamalara sağlar. Yani, bu katman uygulamaların ağ hizmetlerine erişmesini sağlar, örneğin e-posta gönderme, dosya transferi, web taraması gibi işlemleri yönetir.
-
Protokoller/Teknolojiler: HTTP, FTP, SMTP, DNS, POP3, IMAP
-
Örnek: Bir web tarayıcısının (Chrome veya Firefox gibi) HTTP kullanarak bir web sitesine erişmesi.
2. Sunum Katmanı (Katman 6)
-
Sorumluluk: Bu katman, uygulama katmanından gelen verileri alır ve diğer cihazların anlayabileceği bir formata dönüştürür. Veri şifreleme, sıkıştırma ve dönüşüm işlemlerini yönetir. Verilerin her iki cihazda da anlaşılabilir olmasını sağlar.
-
Protokoller/Teknolojiler: SSL/TLS, JPEG, GIF, PNG, ASCII, EBCDIC
-
Örnek: Güvenli iletişim için veri şifreleme (HTTPS) veya sıkıştırma formatları (JPEG).
3. Oturum Katmanı (Katman 5)
-
Sorumluluk: Bu katman, ağdaki cihazlar arasındaki oturumları (sessions) yönetir. Oturum oluşturma, sürdürme ve sonlandırma işlemleri bu katman tarafından gerçekleştirilir. Ayrıca, veri iletimindeki hataların kontrol edilmesi de bu katmanın sorumluluğundadır.
-
Protokoller/Teknolojiler: NetBIOS, RPC (Remote Procedure Call)
-
Örnek: Bir video konferans uygulamasının iki cihaz arasında sürekli bir oturum açması ve sürdürmesi.
4. Taşıma Katmanı (Katman 4)
-
Sorumluluk: Bu katman, verinin doğru ve güvenilir bir şekilde iletilmesini sağlar. Veri paketlerinin doğru hedefe ulaşmasını sağlar ve gerektiğinde hata düzeltme işlemi yapar. Ayrıca, verilerin bölünmesi ve sıralanması işlemleri de burada yapılır.
-
Protokoller/Teknolojiler: TCP, UDP
-
Örnek: Bir web sitesine erişmek için kullanılan HTTP protokolü, TCP kullanarak veri iletimini gerçekleştirir.
5. Ağ Katmanı (Katman 3)
-
Sorumluluk: Bu katman, verinin doğru cihazlar arasında yönlendirilmesini sağlar. IP adresleme, yönlendirme (routing) ve ağ trafiği yönetimi gibi işlevleri içerir.
-
Protokoller/Teknolojiler: IP, ICMP, ARP
-
Örnek: Bir cihazın başka bir cihazla iletişim kurabilmesi için IP adresini kullanarak yönlendirilmesi.
6. Veri Bağlantı Katmanı (Katman 2)
-
Sorumluluk: Bu katman, veri çerçevelerinin (frames) doğru cihazlar arasında iletilmesini sağlar. Aynı ağdaki cihazlar arasındaki iletişimi yönetir. Verinin çerçeveleme işlemi burada yapılır ve hata kontrolü yapılır.
-
Protokoller/Teknolojiler: Ethernet, PPP, Switch'ler
-
Örnek: Ethernet çerçeveleri aracılığıyla cihazlar arasındaki veri iletimi.
7. Fiziksel Katman (Katman 1)
-
Sorumluluk: Bu katman, fiziksel veri iletimiyle ilgilidir. Yani, verinin elektriksel veya optik sinyallere dönüştürülmesi ve bu sinyallerin iletilmesi işlemlerini içerir. Bu katman ayrıca kablolar, fiber optik kablolar, switch portları gibi fiziksel bileşenlerle çalışır.
-
Protokoller/Teknolojiler: Ethernet kabloları, Fiber Optik, Wi-Fi
-
Örnek: Bir Ethernet kablosunun üzerinden veri iletimi veya bir Wi-Fi ağının sinyal gönderimi.
Encapsulation (Kapsülleme)
Veri her bir katmandan geçerken, her katman kendine özgü bilgileri ekler. Bu süreç, encapsulation olarak bilinir. Bu işlem, verinin her katmanda uygun şekilde paketlenmesini sağlar ve her katmanda belirli işlevlerin yerine getirilmesini mümkün kılar